Câu hỏi: Xin chào Luật sư! Tôi xin được trình bày nội dung như sau: Cha tôi có 2 đời vợ và đã có 8 người con, trong đó 5 người con (2 trai, 3 gái) của vợ cả nhưng đã lập gia đình và ở riêng, 3 người con (2 trai, 1 gái) của vợ sau. Lúc cha tôi còn sống đã cùng mẹ tôi (vợ sau) gây dựng sự nghiệp. Con của vợ cả thì theo mẹ và không góp bất cứ phần…
Câu hỏi:
Xin chào Luật sư!
Tôi xin được trình bày nội dung như sau: Cha tôi có 2 đời vợ và đã có 8 người con, trong đó 5 người con (2 trai, 3 gái) của vợ cả nhưng đã lập gia đình và ở riêng, 3 người con (2 trai, 1 gái) của vợ sau.
Lúc cha tôi còn sống đã cùng mẹ tôi (vợ sau) gây dựng sự nghiệp. Con của vợ cả thì theo mẹ và không góp bất cứ phần công sức nào vào tài sản hiện tại (3 hecta đất). Năm 2014 cha tôi mất đi nhưng không để lại di chúc. Mẹ tôi có ra phòng công chứng để làm lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và anh em chúng tôi (con vợ sau) có ký bản cam kết từ chối nhận di sản từ phần cha tôi để lại để mẹ tôi 1 mình đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đầu năm 2016 anh trai tôi kết hôn và mẹ có ý cho 2 vợ chồng anh ra ở riêng do mẹ và anh hay xảy ra bất hòa. Anh trai tôi không chịu ra ở riêng trừ khi mẹ chia tài sản cho anh. Mẹ tôi đồng ý chia nhưng là chia đều làm 5 phần. Nhưng anh trai tôi không chịu với cách chia như thế với lý do con gái thì nuôi ăn học rồi nên không được chia đất và muốn được chia 1/3 tài sản hiện tại.
Vậy xin hỏi Luật sư, mẹ tôi có quyền chia theo ý mình hay không và nếu như tranh chấp này không giải quyết trong nội bộ gia đình được mà phải ra Tòa để giải quyết thì pháp luật có chia theo ý kiến của mẹ tôi hay là phải chia như thế nào? Và pháp luật mình có quy định sự khác nhau khi phân chia tài sản giữa con trai và con gái không?
Kính mong Luật sư giúp tôi. Xin cám ơn!
Luật sư tư vấn
Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến cho Công ty luật Newvision chúng tôi. Đại diện Công ty Luật sư Hồ Thị Thu Hằng sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc như sau:
Đầu tiên là về tài sản bố bạn để lại sau khi mất. Vì bố bạn không lập di chúc, nên trường hợp này sẽ chia di sản thừa kế theo pháp luật. Theo quy định tại Điều 651 – Bộ luật Dân sự năm 2015 thì: Việc chia thừa kế theo pháp luật sẽ chia theo hàng thừa kế, hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Vì mảnh đất được mua trong thời kỳ hôn nhân (với vợ sau) nên mảnh đất được xem là tài sản chung vợ chồng của bố và mẹ bạn. Trường hợp không xác định được phần đóng góp thì về nguyên tắc là tài sản sẽ được chia đôi. Khi bố bạn mất, một nửa mảnh đất là của mẹ bạn, một nửa còn lại là di sản thừa kế của bố bạn.
Theo như bạn nói thì bố bạn có tất cả là 8 người con, cho dù là 5 người con của vợ đầu không sống cùng và không đóng góp công sức vào việc mua mảnh đất nhưng vẫn ở hàng thừa kế thứ nhất nên được hưởng phần di sản bằng nhau. Và vì vậy, một nửa mảnh đất phải được chia đều 9 phần gồm 8 người con và mẹ của bạn (trường hợp ông, bà nội còn sống thì ông, bà mỗi người sẽ được hưởng một phần di sản thừa kế như nhau và như những người khác, di sản thừa kế lúc này sẽ chia 11 phần bằng nhau).
Mặt khác, theo như bạn nói, 3 anh em bạn (con của vợ sau) đã ký vào bản cam kết từ chối nhận di sản thừa kế. Theo quy định tại Điều 620 – Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về Từ chối nhận di sản thì:
- “Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
- Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
- Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.”
Vì vậy, coi như 3 anh em bạn đã tự tước bỏ quyền của mình đối với mảnh đất đó. Bây giờ anh bạn không có quyền yêu cầu mẹ chia thừa kế phần mảnh đất của bố để lại.
Trường hợp phải ra Tòa án giải quyết, Tòa án sẽ chia theo quy định pháp luật như đã nói ở trên. Tức là di sản thừa kế (một nửa mảnh đất) sẽ được chia đều cho ông nội, bà nội, mẹ của bạn và 5 người con của vợ cả./.
