Kính gửi: Quý Báo Công Luận ! Chị Nguyễn Thị Phương – Phóng viên, Ban Điện tử Tòa nhà Hội Nhà Báo Việt Nam. Lô E2, Khu đô thị mới Cầu Giấy, đường Dương Đình Nghệ, phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Tóm tắt vụ việc: Bất lực hay bảo kê cho “đất tặc”? (CLO) Như báo Congluan.vn đã phản ánh, việc khai thác đất trái phép tại khu vực Đồi Vải, xã Yên Bài được bắt đầu phát hiện từ tháng…
Kính gửi: Quý Báo Công Luận !
Chị Nguyễn Thị Phương – Phóng viên, Ban Điện tử
Tòa nhà Hội Nhà Báo Việt Nam. Lô E2, Khu đô thị mới Cầu Giấy, đường Dương Đình Nghệ, phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội.
Tóm tắt vụ việc:
Bất lực hay bảo kê cho “đất tặc”?
(CLO) Như báo Congluan.vn đã phản ánh, việc khai thác đất trái phép tại khu vực Đồi Vải, xã Yên Bài được bắt đầu phát hiện từ tháng 12/2015. Tính thường xuyên của hành vi chưa được xác định nhưng tới tháng 04/2016, khoảng 1/3 Đồi Vải với diện tích hơn 1ha đã bị “thổi bay”. Hiện Công an huyện Ba Vì (Hà Nội) đang điều tra vụ việc.
Như đã đưa tin: Theo phản ánh của người dân thôn Việt Yên, xã Yên Bài, gần một năm qua, tại khu vực Đồi Vải, thuộc Nông trường Việt Mông cũ, nằm trên địa giới hành chính của xã Yên Bài do bị khai thác đất đồi nên kéo theo hiện tượng xe quá tải, quá khổ gây bụi bẩn, tiếng ồn, ô nhiễm môi trường cả một vùng quê.
Quan sát thực tế tại điểm khai thác từ thời điểm đầu tháng 4/2016 thì thấy: Khu đồi rộng hơn 1ha đã bị gọt nhẵn nhụi, nhiều chỗ đồi đã được san phẳng, trơ đá. Thậm chí, nếu lấy tim đường vận tải thấp nhất mà đối tượng khai thác để lại làm đường vận chuyển thì từ tim đường xuống đáy khai thác sâu khoảng 4, 5m – ngang bằng với mặt ruộng ven hồ Đồng Mô.
Tương tự, ngược lên phía đồi, từng thớt đất với độ cao 2, 3 mét cho lên tới đỉnh đồi cũng bị khai thác tan hoang, thảm hại. Do trời mưa, lối ra vào nhầy nhụa đất sâu tới cả hơn chục cm.
Sự việc được phóng viên Congluan.vn phản ánh tới Chủ tịch UBND huyện Ba Vì, UBND xã Yên Bài nhưng một tuần sau PV trở lại, đại công trường khai thác đất trái phép vẫn rầm rầm hoạt động. Như có “mật báo”, “đội quân” ăn trộm tài nguyên Quốc gia này đã nhanh chóng di chuyển máy móc, ô tô ra khỏi khu vực khai thác.
Theo Biên bản do UBND xã Yên Bài lập ngày 22/12/2015 thì khu vực bị khai thác đất trái phép này thuộc đồi 91 thuộc địa phận hành chính xã Yên Bài (Đồi Vải, thôn Việt Yên) do ông Phan Huy Thuỳ là chủ đất. Ông Nguyễn Danh Đoàn là người được thuê để trông coi khu đất. “Diện tích khu đất bị mất khoảng 600m2. Tại khu vực kiểm tra gồm có 01 máy múc, 02 xe chở đất đang vận chuyển và múc đất. Khu vực đang múc đất là địa bàn giáp ranh giữa UBND xã Yên Bài và UBND xã Kim Sơn (Sơn Tây). Đất khu vực khai thác là đất của Nông trường Việt Mông cũ giao cho các hộ quản lý và canh tác”.
Theo Biên bản kiểm tra hiện trạng ngày 08/4/2016 của tổ công tác (có sự phối hợp của Phòng Tài nguyên và Môi trường Ba Vì) thì: Khu đất đang bị khai thác do ông Phan Huy Thùy là chủ đất tại đồi Vải, Việt Mông (nông trường Việt Mông cũ), xã Yên Bài, huyện Ba Vì, Hà Nội. Hiện nay, ông Nguyễn Danh Đoàn (ở Tân Tiến, Chương Mỹ, Hà Nội) được thuê quản lý và canh giữ khu đất. Phạm vi đào đất nham nhở khoảng 1/3 đồi Vải.
Biên bản này cũng thể hiện: Theo báo cáo của ông Nguyễn Danh Đoàn: việc đào đất xảy ra từ năm 2015 với mục đích trồng cỏ. Sau đó, đầu năm 2016 đã chở đất để san mặt bằng cho ông Chiến nhưng không rõ địa chỉ.
Việc ông Thùy, ông Đoàn và các đối tượng tổ chức đào múc đất, vận chuyển đất tại khu vực đồi Vải làm biến dạng và thay đổi hiện trạng đất đai”.
Tiếp nhận phản ánh của báo chí, ngày 05/4/2016, UBND huyện Ba Vì có Công văn số 469/UBND-TNMT về việc Tăng cường xử lý vi phạm đất đai và khai thác đất trái phép trên địa bàn huyện. Trong đó, UBND huyện giao cho Thanh tra giao thông huyện tăng cường kiểm tra, xử lý xe quá khổ, quá tải; phối hợp với UBND các xã, thị trấn và các ngành của huyện xử lý các đối tượng khai thác, vận chuyển đất, tài nguyên khoáng sản trái phép.
Đồng thời, UBDN huyện Ba Vì cũng phối hợp với Công an huyện Ba Vì điều tra, xác minh làm rõ tổ chức, cá nhân có sai phạm trong quản lý, khai thác tài nguyên khoáng sản, đất đai; xác minh làm rõ tính chất, mức độ vi phạm, thiết lập hồ sơ, đề xuất biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.
Báo cáo kết quả theo chỉ đạo tại Công văn 469, UBND xã Yên Bài tại Báo cáo số 19/BC-UBND ngày 14/4/2016 thể hiện: Ngoài những nội dung như đã nêu tại 2 biên bản được lập vào ngày 22/12/2015 và ngày 08/4/2016, đặc biệt là việc UBND xã Yên Bài chưa xá định được đối tượng đã khai thác đất trái phép trong suốt thời gian qua.
Trao đổi với ông Nguyễn Quốc Huy, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Bài, ông Huy cho biết vụ việc đang được Công an huyện Ba vì điều tra. Hạn cuối cùng là ngày 10/6/2016, Công an huyện Ba Vì sẽ có kết quả điều tra.
Đối tượng đã khai thác đất trái phép, làm biến dạng đất đai, huỷ hoại tài nguyên đất trong thời gian dài, tuy nhiên, UBND xã Yên Bài và các đơn vị liên quan chưa xác định được đối tượng đã khai thác. Dư luận đang đặt ra câu hỏi: Chính quyền thực chất đang “bảo kê” hay “bất lực” trước đối tượng “đất tặc”? Hay khả năng quản lý nhà nước ở cơ sở quá yếu kém, lỏng lẻo dẫn đến tình trạng nêu trên?
Hiện tại, Công an huyện Ba Vì đang điều tra vụ việc, tuy nhiên, liệu đối tượng “đất tặc” – khai thác trộm tài nguyên quốc gia có bị truy tìm và chịu mọi trách nhiệm trước những hành vi đã gây ra?
Dưới đây là nội dung trao đổi về quan điểm, ý kiến của Luật Sư Nguyễn Văn Tuấn (Đại diện cho Công ty Luật NewVision) để đưa ra 1 số nội dung trao đổi liên quan đến quy định của pháp luật hiện hành đối với hành vi khai thác đất trái pháp, hủy hoại đất, như sau:
Hiện nay, căn cứ theo Nghị định số 102/2014/NĐ-CP ngày 10/11/2014 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực đất đai được ban hành thay thế Nghị Định 105/2009/NĐ-CP đã không có quy định đối với hành vi Hủy hoại đất. Đối với các trường hợp tự ý san ủi đất không có giấy phép do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp thì hiện nay căn cứ vào Luật đất đai năm 2013 để giải quyết. Cụ thể:
Điều 64. Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai
- Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai, bao gồm:
a) Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm;
b) Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất;
c) Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền;
d) Đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật này mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho;
đ) Đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm;
e) Đất không được chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật này mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm;
g) Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành;
h) Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục;
i) Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng.
- Việc thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai phải căn cứ vào văn bản, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.
- Chính phủ quy định chi tiết Điều này.
Bên cạnh đó, tại Điều 66 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều, khoản của Luật đất đai 2013, quy định về trình tự, thủ tục thu hồi đất do vi phạm pháp luật đất đai, như sau:
“1. Trường hợp vi phạm pháp luật mà phải thu hồi đất, khi hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính thì người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm lập biên bản về vi phạm hành chính để làm căn cứ quyết định thu hồi đất.
Trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai không thuộc trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai thì biên bản xác định hành vi vi phạm phải có đại diện của Ủy ban nhân dân cấp xã làm chứng để làm căn cứ quyết định thu hồi đất và được lập theo quy định sau đây:
a) Cơ quan tài nguyên và môi trường tổ chức kiểm tra để xác định hành vi vi phạm quy định tại các Điểm c, d và g Khoản 1 Điều 64 của Luật Đất đai; tổ chức thanh tra để xác định hành vi vi phạm quy định tại Điểm h và Điểm i Khoản 1 Điều 64 của Luật Đất đai;
b) Trong thời hạn không quá 07 ngày làm việc, kể từ ngày lập biên bản, người được giao nhiệm vụ kiểm tra, thanh tra có trách nhiệm gửi biên bản cho cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất để chỉ đạo thu hồi đất.
- Cơ quan tài nguyên và môi trường có trách nhiệm thẩm tra, xác minh thực địa khi cần thiết, trình Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định thu hồi đất.
- Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền có trách nhiệm sau:
a) Thông báo việc thu hồi đất cho người sử dụng đất và đăng trên trang thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện;
b) Chỉ đạo xử lý phần giá trị còn lại của giá trị đã đầu tư vào đất hoặc tài sản gắn liền với đất (nếu có) theo quy định của pháp luật;
c) Tổ chức cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất theo quy định tại Khoản 3 Điều 65 của Nghị định này;
d) Bố trí kinh phí thực hiện cưỡng chế thu hồi đất.
Cơ quan tài nguyên và môi trường chỉ đạo cập nhật, chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính; thu hồi Giấy chứng nhận hoặc thông báo Giấy chứng nhận không còn giá trị pháp lý đối với trường hợp người sử dụng đất không chấp hành việc nộp lại Giấy chứng nhận”.